6. Laatste weken in Musoma

Mijn laatste dagen als vrijwilliger zijn voorbij gevlogen en zitten er inmiddels op. Aan de ene kant heb ik super veel zin om nieuwe plekken te gaan ontdekken, maar aan de andere kant was ik toch ook wel een beetje gehecht geraakt aan mijn leventje in Musoma.

Drie maanden vrijwilligerswerk lijkt in eerste instantie best lang, maar het is eigenlijk veel te kort om hier iets gedaan te krijgen. In de laatste week leek iedereen opeens druk te voelen en werden projectjes waar ik al weken achteraan zat opeens wel opgepakt. Ook werd mij last minute nog gevraagd een nieuw meisje met CP te bezoeken. Milka blijft wel de kinderen zien die wij samen hebben behandeld, maar zij heeft nog niet de kennis om de therapie verder te ontwikkelen. Gelukkig zijn er wel geluiden dat er mogelijk een therapeut voor langere tijd gaat komen. Ik hoop echt dat dit door gaat, zodat iets duurzaams neergezet kan worden en ook kinderen buiten Musoma (in de kleine dorpjes) bezocht kunnen worden.

In mijn een na laatste weekend heb ik op zaterdagochtend een kerkdienst bijgewoond van de Seven Day Adventists, welke de familie elke week bezoekt. Het was voor mij een erg lange zit (9.00-13.30) waar ik met hoofdpijn uit kwam. De laatste preek moest blijkbaar indruk maken, want de microfoon werd op hoog volume gezet en er werd flink in de microfoon gebulderd. Mijn oren trokken dit echt niet, maar ik zag helaas geen mogelijkheid te ontsnappen. Wat ik wel kon waarderen was dat er een apart programma voor de kinderen en de doven mensen was. Achteraf gezien, had ik liever bij hen aangesloten.

In mijn laatste week ben ik op vrijdag met vier Duitse vrijwilligers van het rode kruis naar Luguba Island geweest. De bootreis was een hele ervaring. Via een gammel trappetje moest je de boot in klimmen en vervolgens werd duidelijk dat er geen bankjes in de boot aanwezig waren, maar alleen een paar houten latjes waar je op kon zitten. Iedereen kreeg een zwemvest, waarbij ik het idee had dat dit (net als de helm) meer een verplicht nummertje is dan dat de zwemvesten daadwerkelijk functioneel zijn. De boot werd voller dan vol geladen met mensen, maar nadat we net van anker waren gegaan werd de boot terug gefloten en moest iedereen zonder zwemvest toch van de boot af van de politie. Na ruim een uur varen kwamen we aan op Lukoba eiland en waren we blij verrast een sprookjesachtige wereld binnen te stappen. De meeste tijd zijn we bezig geweest om een geschikte plek te vinden om te eten omdat de lokale keuken niet door iedereen werd gewaardeerd. Na twee uur moest toch geconcludeerd worden dat op dit eilandje alleen Ugali na Samaki (polenta en vis) gegeten kon worden. Zelf vond ik het erg leuk om in een houten hutje tussen de lokale bevolking te eten. Tijdens deze twee uur hebben we gelukkig wel een deel van het eiland kunnen ontdekken en van de tropische omgeving kunnen genieten. Een hele andere wereld dan het vaste land van Musoma. Na het eten wilde we een rustig plekje aan het water opzoeken in de schaduw. Dit bleek een onmogelijke opgave te zijn. Ten eerste om dat je als groep Mzungu’s altijd de aandacht trekt en ten tweede omdat de rotsen gebruikt worden om je behoeften te doen. Een drollenvrije plek was niet te vinden. Toen we over het strand liepen en onze boot passeerde, bleek deze al bezig te zijn met inladen (een uur te vroeg) en zijn wij ook maar meteen ingestapt. De terugweg werd ook door menigeen vis de boot mee ingenomen, wat een heerlijke geur verspreidde. Ik kan erg genieten van al deze lokale gebruiken en heb me deze dag bijzonder goed vermaakt.

Op zondag, mijn laatste dag in Musoma, was er een afscheid voor mij georganiseerd door mijn werk. Met alle medische studenten en collega’s heb ik de middag doorgebracht op mijn favoriete plekje ‘Matvilla beach’. De studenten kwamen met z’n allen in één busje gepropt. Steeds als ik denk dat ik het maximale aantal personen in een busje wel heb gezien, blijken er nóg meer in te kunnen. De studenten zijn bijna allemaal het water ingedoken en leken de tijd van hun leven te hebben. Helaas kon ik niet het water in, omdat de kans hiervan ziek te worden erg groot is. Vanaf de kant heb ik met veel plezier toegekeken. Ook had ik mijn frisbee mee, wat voor velen nog onbekend was. Het was erg leuk om mijn collega’s op een andere manier mee te maken. Eigenlijk best jammer dat we niet zo’n dag aan het begin van mijn verblijf hebben gehad. Nadat iedereen uitgespeeld was, hebben we met z’n allen wat gedronken en gaf een van de studenten een toespraak. Erg gelachen, hij zou zo komediant kunnen worden. Daarna kreeg ik een cadeau van LVDC. Noella, de lerares die al meer kledingstukken voor mij heeft gemaakt, had een broek van kitenge gemaakt. Erg leuk!

De laatste avond heb ik met de familie gegeten die speciaal voor mij chapati hadden bereidt. Toen we buiten aan het koken waren kwam er opeens een puppy aanlopen. Duidelijk verzwakt en de weg kwijt. Zelfs ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om deze pup weg te jagen. Gelukkig kwam Rodney (zoon, 10jr) naar buiten en die bleek al heel lang een hond te willen. Dennis besloot vervolgens dat deze pup het dan moest worden en toen heeft Rodney een kommetje melk gepakt en deze gevoerd. Het hondje kon bijna niet meer op zijn poten staan en viel na het drinken gelijk in slaap. Samen hebben we een hondenmand gemaakt, zodat het hondje binnen kon slapen. Uiteindelijk zal er een hok in de tuin worden gemaakt. Na het eten heb ik afscheid genomen. De volgende morgen heeft Dennis mij naar de bus (nou ja…daladala) gebracht richting de grens met Kenia.

En dan hier nog een aantal observaties die ik de afgelopen drie maanden heb gedaan:

Fietsen

De fiets is hier een veel gebruikt vervoersmiddel voor de lokale bevolking. En wordt vooral gebruikt om spullen mee te vervoeren. Toch wordt ik nog elke dag vreemd aangekeken op mijn mountainbike en om de meter wordt er vanuit verschillende hoeken en gaten naar mij geroepen. Vooral door kinderen, maar zeker ook regelmatig door volwassenen. Een ander verschijnsel is dat er regelmatig iemand naast mij komt fietsen zonder tegen mij te praten. Wat het doel hiervan is weet ik niet precies, maar ik krijg de indruk dat het stoer is om naast een mzungu te rijden. Bij fietsen denk je aan een gezonde activiteit, maar daar heb ik hier sterk mijn twijfels bij. Regelmatig komt er een busje/vrachtwagen langsrijden met enorme zwarte roetwolken achter zich die recht in mijn gezicht worden geblazen. Ik probeer elke keer mijn adem in te houden, maar dit heeft natuurlijk geen enkele zin. Toch ben ik erg blij dat ik twee maanden lang van de fiets gebruik heb mogen maken. Op mijn laatste werkdag heb ik dan ook met veel moeite afscheid genomen van de fiets.

Vuilverbranding

De hele dag door zie je rookpluimen bij huizen vandaan komen. Iedereen verbrand zijn eigen vuil en helaas zit hier ook plastic bij. Ik doe steeds wanhopige pogingen deze rookpluimen te ontwijken, maar dit lukt zeker niet altijd. De vuilverbranding van mijn huis zit vlak bij mijn slaapkamer raam, dus deze heb ik na de eerste dag (toen ik wakker werd van de verbrande plastic lucht) meteen gesloten. Vuil op laten hopen of op straat dumpen lijkt mij zeker niet de oplossing, maar of dit de beste manier is….

Mode

De modepolitie kent men hier niet. Iedereen draagt wat hij of zij zich goed bij voelt. Voor vrouwen is dit vaak twee of meer lagen kitenge (vlisco) over elkaar gewikkeld. Dit is een zeer kleurrijk geheel waarbij de kleuren, patronen, etc. niet bij elkaar hoeven te passen/matchen. Ook glitters of glimmende stoffen zijn erg in trek. Het was mij dan ook snel duidelijk waarom Floortje vroeger zo graag naar Afrika wilde. Een verschijnsel wat je regelmatig bij jonge mannen ziet is het dragen van een lekkere warme muts (in de brandende zon). Andere variaties die ik heb gezien zijn: een kerstmuts, bivak, oorwarmers en duikbril met snorkel om de nek. Bij geen van deze attributen kon ik de logica/functie ontdekken en ben ik uiteindelijk tot de conclusie gekomen dat het waarschijnlijk heel erg stoer is.

Volume

Dat het nooit stil is in Tanzania heb ik volgende mij al verteld. Maar dat het ook meestal met een ongekend volume gepaard gaat geloof ik nog niet. En nu heb ik het niet alleen over muziek, maar ook over pratende of zeg maar liever schreeuwende mensen. Ook als mensen naast elkaar zitten wordt er naar mijn norm erg hard gesproken en doet het soms pijn aan mijn oren. Of dat iets over mij of over hun zegt durf ik niet te bepalen. De muziek wordt vaak op z’n hardst gezet wat de kwaliteit niet ten goede komt. Vragen of het volume iets minder kan is een kansloze missie. Soms best jammer als je uit eten bent, maar elkaar met geen mogelijkheid kan verstaan.

Vegen

Het is zeer belangrijk dat de grond voor/rondom je huis ’s ochtends zo vroeg mogelijk aangeveegd wordt. Als ik ’s ochtends vroeg naar het werk fiets kan ik dan ook maar weinig grond ontdekken dat niet aangeharkt is. Er zijn maar weinig dingen die zo gestructureerd gebeuren als dit.

Plassen

Wildplassen is hier heel normaal. Vooral kinderen plassen waar het ze goed uitkomt. Als dit pal voor de ingang van het huis of kerk is, dan gaat de broek zonder probleem naar beneden. Mannen komen met stip op nummer twee. Zij zoeken een iets betere plek uit, maar je even omdraaien zodat niet alle voorbijgangers op de weg het spektakel hoeven te aanschouwen komt bij menigeen niet in hen op. Vrouwen heb ik alleen langs de kant van de weg zijn plassen tijdens een stop van lange busrit. Dit doen ze hier wel anders dan in Nederland. Waar wij gehurkt achter een bosje gaan zitten (als deze er zijn), gaan de Tanzaniaanse vrouwen wijdbeens staan. Voordeel is dat je geen beschutting hoeft op te zoeken, want de rok (kitenge) hoeft niet omhoog getrokken te worden. Ik heb het zelf nog niet durven proberen, bang om mijn benen en schoenen onder te ***. Een boete voor wildplassen is hier in ieder geval voorlopig nog niet in zicht!

Eten (olie, suiker en zout)

De Tanzeniaanse keuken heeft mij tot op heden nog niet heel erg kunnen bekoren. Dit komt met name omdat ze bijna geen kruiden gebruiken. Het eten smaakt dus bijna elke dag hetzelfde. Zout daarentegen wordt in overvloed gebruikt. Ook zijn ze niet zuinig met suiker en olie. Fried egg wordt hier erg letterlijk genomen. De verse gegrilde vis uit Lake Victoria heb ik overigens met veel genoegen gegeten. Eten doe je hier trouwens met je rechter hand. Rijst met je hand eten blijft een uitdaging voor mij. Ugali eet in dat opzichte stukken makkelijker: balletje draaien, in bruine bonensaus dopen en in je mond stoppen.